Het Sociaal Cultureel Planbureau constateerde onlangs in het rapport Denkend aan Nederland dat taal hetgeen is wat de Nederlanders als het meest typerend ervaren. Op 1 juli 2019 namen RMA-studenten de studio van het televisieprogramma Pauw over om aandacht te besteden aan de Nederlandse taal en identiteit. De opname van PAUW Academy laat zien hoe literatuur die taal gebruikt om verhalen te vertellen over wie en wat ‘Nederlands’ is. De verscheidenheid aan verhalen is enorm. Zo schrijft de uit Suriname afkomstige auteur Karin Amatmoekrim in haar boeken over Suriname en Surinamers in Nederland. Dat doet ze ‘niet opzettelijk’, zo legt ze uit: ‘Het is omdat ik nu eenmaal onderdeel ben van dit Nederland, van deze Nederlandse identiteit.’
Studenten en alumni van de researchmaster Nederlandse literatuur en cultuur van de Universiteit Utrecht gingen op zoek naar de complexe en veelzijdige Nederlandse identiteiten die in literatuur tot uitdrukking komen. In hun talkshow gaan ze van Friesland, de Bijlmer, Suriname naar Curaçao, en passeren er romans, gedichten, rapteksten en overheidsrapporten. Een bont geheel, want het is, om met Amatmoekrim te spreken, ‘alleen maar rijkdom als we al die verschillende narratieven in elkaar schuiven’.
Nederlandse identiteit is ‘een verhaal zonder einde – telkens dienen zich nieuwe stemmen aan’, concludeerde Paul Scheffer onlangs in NRC. Tussen die veelheid aan stemmen en de wens naar een gemeenschappelijk verhaal voor alle Nederlanders bestaat spanning. De Vlaamse hoogleraar Geert Buelens, een andere gast in deze PAUW Academy schreef onlangs:
Het is een gevaarlijk verlangen van een volk te verwachten dat het één en ondeelbaar is. Maar dat volk, veranderlijk en verbrokkeld, deelt wel dat ene land. Hoe verbeelden we die gemeenschap? Ik denk dat we beter daar onze tijd in kunnen steken dan het kapot relativeren van een natiegevoel dat vooralsnog toch altijd sterker blijkt.
Deze aflevering van PAUW Academy werd gepresenteerd door Jildou Fabriek, alumna van de opleiding Nederlandse literatuur en cultuur. Bij haar aan tafel zitten Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja, schrijfster Karin Amatmoekrim, hoogleraar moderne letterkunde Geert Buelens, en alumna Tara Neplenbroek. Alumna Aafje de Roest ging voor de aflevering in gesprek met rapper Myrto van SMIB. Denk- en doewerk voor deze uitzending werd ook verricht door (oud-)studenten Henk Vogel, Annika van Bodegraven, Pepijn de Groot, Marlou Flos, Carmen Verhoeven, Evelien van Nieuwenhoven en vele anderen.
Dit nieuwsbericht is ontleend aan UU blog / Nederlandse Taal en Cultuur